Zbadaj się sam - w domu

Kiedy ostatnio byłeś u lekarza? Czyżbyś nie potrafi ł sobie przypomnieć? To bardzo prawdopodobne, bo mężczyźni, zwłaszcza ci młodzi, w gabinetach lekarzy pierwszego kontaktu stanowią zdecydowaną mniejszość. Łatwiej ich spotkać na pogotowiu, z obrażeniami po bójce, złamaniami, zwichnięciami etc. Profilaktyczne badania traktujemy jak wyrzucanie śmieci w dzieciństwie – każdy pretekst jest dobry, żeby odłożyć na później.

Z drugiej strony, nawet jeśli się na nie zdecydujesz, badanie jest często tak pobieżne, że w gruncie rzeczy i tak niewiele dowiadujesz się o swoim zdrowiu. Dlatego proponujemy Ci kilka prostych testów, które pozwolą Ci samodzielnie ocenić, czy nic Ci nie grozi. A na badanie okresowe oczywiście też idź. Nawet "Men’s Health" nie zastąpi przecież sześciu lat studiów medycznych.  

1. Wylicz swoje ABSI i odliczaj kilogramy

Znasz swoje BMI? Możesz je łatwo wyliczyć, ale okazuje się, że są lepsze wskaźniki. Zamiast BMI lepiej policz swoje ABSI ("a body shape index"). Badania opublikowane w 2014 roku w PLOS One wykazały, że spośród ludzi, których obserwowano przez 24 lata, ci, którzy mieli najwyższe ABSI, umierali o 61% częściej od tych, którzy mieli ABSI na najniższym poziomie (nawet jeśli ich BMI było w normie).

W przeciwieństwie do BMI ABSI uwzględnia proporcje brzucha do bioder, a właśnie im większa jest otyłość brzuszna, tym gorszy stan Twojego zdrowia.

Test

Przygotuj wagę, miarkę krawiecką i wpisz swoje wyniki w formularz na stronie absi.nl.eu.org. Jeśli wynik to 1, ryzyko śmierci jest mniej więcej przeciętne.

Recepta

Jeśli wynik jest wyższy niż 1, czas zrzucić trochę obwodu w pasie. Najskuteczniejszy w tym jest intensywny trening interwałowy (HIIT). W kanadyjskim badaniu z 2012 roku wykazano, że ludzie ćwiczący trzy razy w tygodniu (HIIT + trening siłowy) po 9 miesiącach zmniejszyli obwód w pasie o nieco ponad 7%. 

2. Dotknij się pod prysznicem

Nie, tym razem nie chodzi nam o masturbację, chociaż oczywiście nie odradzamy – częsta ejakulacja ma korzystny wpływ na zdrowie. Chodzi nam o to, żebyś raz w miesiącu sprawdził stan swoich jąder. Rak jądra jest najczęstszym nowotworem młodych mężczyzn, więc warto się trochę pomacać profilaktycznie.

Test

Pod ciepłym prysznicem, gdy moszna jest rozluźniona, weź w palce swoje jądra i dokładnie obmacaj. Zwracaj uwagę na wszelkie niespotykane wcześniej zgrubienia. Prawidłowe jądro powinno być dość sprężyste i gładkie – wyjątek stanowią wyczuwalne zgrubienia z tyłu, u góry – to najądrze.

Recepta

Dobra wiadomość jest taka, że rak jąder jest niemal w 100% uleczalny. Jeśli wyczujesz guzki, idź do lekarza, nie zwlekaj, bo czas się liczy. 

3. Od lewego do prawego

Robienie czegokolwiek "na pół gwizdka" to oszukiwanie samego siebie i innych. A jednak czasami lekarze tak właśnie mierzą ciśnienie. Żeby wyniki były w pełni miarodajne, powinieneś zmierzyć ciśnienie na obu ramionach. Wg "American Journal of Medicine", jeśli ciśnienie skurczowe na obu ramionach różni się o 10 lub więcej punktów, ryzyko zawału lub udaru mózgu rośnie o 38%. Duże różnice mogą świadczyć o tym , że tętnice obwodowe mogą być niedrożne, np. z powodu zatoru lub zakrzepu

Test

Zmierz dwa razy ciśnienie w obu ramionach. Pamiętaj, żeby obie stopy spoczywały na ziemi.

Recepta

Za wysokie? Sięgnij po probiotyki. Australijscy uczeni wyliczyli, że regularne spożywanie tych pożytecznych bakterii obniża ciśnienie skurczowe o 3,6 punktu, a rozkurczowe o 2,4 pkt.

4. Zrób sam sobie striptiz

Teoretycznie lekarz powinien obejrzeć Cię dokładnie całego, jednak tak dokładne badanie to rzadkość. Szkoda, bo sprawdzenie każdego centymetra skóry to najlepszy sposób na wykrycie czerniaka we wczesnym stadium. Zatem do dzieła – zasłoń okna i rozbierz się do naga. Badanie Dartmouth College dowiodło, że ludzie, którzy regularnie oglądają swoją skórę, dwa razy częściej wyłapują pierwsze oznaki czerniaka niż ci mniej uważni.

Test

Oglądaj dokładnie skórę raz w miesiącu. Szukaj znamion, które różnią się od innych kształtem (uwaga na nieregularne!) i kolorem.

Recepta

W lecie smaruj się zawsze kremem z SPF 30 lub więcej. 

5. Daj w końcu odsapnąć sercu

Pamiętasz ostatnie osłuchiwanie serca u lekarza? Siedziałeś na brzegu leżanki, a doktor przykładał Ci zimny stetoskop do skóry? To nie najlepszy sposób na ocenę tętna spoczynkowego. Powinno się je mierzyć tuż po przebudzeniu, na leżąco – niełatwe do osiągnięcia, jeśli Twoja dziewczyna jest lekarzem.

Test

Połóż dwa palce na nadgarstku drugiej ręki i policz uderzenia przez 15 sekund. Pomnóż x 4. To Twoje BPM.

Recepta

Norma to między 60 a 100 BPM. Wyszło Ci mniej niż 60? Jesteś w świetnej kondycji. Więcej niż 100? Lepiej idź do lekarza, zanim rozpoczniesz jakikolwiek trening. Tymczasem jedz więcej kwasów omega-3, bo one wzmacniają serce.

6. Powiedz "aaa" do lustra

Przez całe dzieciństwo demonstrowałeś lekarzom język i umiejętność artykulacji pierwszej samogłoski alfabetu. A ostatnio? Kiedy lekarz oglądał Twoją paszczę? Co najwyżej robił to dentysta. Jeśli w ciągu ostatniego półrocza, możesz spać w miarę spokojnie – stomatolodzy są nie tylko od zębów, ale od całej jamy ustnej, są więc wyczuleni na niepokojące oznaki na języku, podniebieniu czy wargach. Jeśli na fotelu też dawno nie siedziałeś, zrób sobie przegląd sam.

Test

Raz w miesiącu obejrzyj sobie jamę ustną przed lustrem. Szukaj zmian w kolorze lub fakturze. Zwróć też uwagę na opuchlizny i krwawienie. Jeśli zauważysz zmianę, pokaż ją dentyście.

Recepta

Jedz więcej kapusty, brokułów i kalafiora. Według "Annals of Oncology" jedzenie tych warzyw raz w tygodniu zmniejsza ryzyko nowotworów jamy ustnej o 17%. 

MH 03/2015