Wątroba: niezastąpiony organ

Wiele narządów potrafimy zastąpić maszynami. Potrafi my zastąpić płuca, serce, nerki, mamy coraz doskonalsze protezy kończyn... Wątroba jest tak skomplikowanym i wielofunkcyjnym narządem, że gdy odmawia posłuszeństwa, czeka Cię albo przeszczep, albo śmierć. Dlatego warto być dobrym dla swojej wątroby.

Piotr Pflegel 2017-03-27

Na pewno słyszałeś, że wątroba potrafi odrosnąć, jak – nie przymierzając – ogon zaskrońca. To dobra wiadomość, ale niech nie uśpi Twojej czujności. Wątroba odgrywa zbyt ważną rolę w Twoim życiu, żeby testować jej zdolność do samoregeneracji. Jeśli myślałeś, że wystarczy nie upijać się do utraty przytomności co weekend, żeby być spokojnym o wątrobę, to jesteś w błędzie. Zobacz, co jeszcze jej grozi.

Tłusta wątroba

Jeszcze nie tak dawno występowanie nadmiaru komórek tłuszczowych w wątrobie, czyli stłuszczenia wątroby, lekarze kojarzyli jednoznacznie z nadużywaniem alkoholu. Dziś już wiemy, że to nieprawda. Obecnie tzw. niealkoholowe stłuszczenie wątroby (NAFLD) dotyka coraz więcej osób.

Jak wyliczyli uczeni z Université Paris-Est Créteil, w Europie cierpieć na to schorzenie może nawet 44% populacji. Wg uczonych z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu przyjmuje się, że w Polsce może być około 6 mln osób z niealkoholową stłuszczeniową chorobą wątroby, co stanowi 15% społeczeństwa.

Dobrze przeczytałeś. Mniej więcej 6 milionów Polaków może mieć kłopoty z wątrobą i nie mieć o tym zielonego pojęcia. Samo stłuszczenie wątroby (czyli sytuacja, gdy w wątrobie zaczyna się gromadzić za dużo komórek tłuszczowych), dopóki nie przekroczy około 10% masy wątroby, nie jest jeszcze bardzo groźne.

Jednak po przekroczeniu tej granicy sprawy się komplikują. W wątrobie zaczyna się stan zapalny i jej sprawność wyraźnie, chociaż powoli spada. To może trwać latami. W rezultacie u ok. 15–20% chorych na NAFLD dochodzi do niealkoholowego stłuszczeniowego zapalenia wątroby (NASH), które z kolei u ok. 20% prowadzi do marskości wątroby i śmierci.

Przestraszony? To teraz dobre wieści. Zarówno łagodniejszą, jak i tę bardziej zaawansowaną formę niealkoholowego stłuszczenia wątroby da się wyleczyć. Potrzebna jest jednak Twoja pomoc.

Uwaga na zespół metaboliczny

Stłuszczenie wątroby to typowa choroba XXI wieku – jemy coraz więcej, coraz gorzej, ruszamy się coraz mniej. „Wysokie ciśnienie, wysoki poziom cukru, cholesterolu i tłuszczu trzewnego – czyli tzw. zespół metaboliczny – jest zagrożeniem nie tylko dla układu krążenia, ale również dla wątroby” – wyjaśnia prof. Sean Kelly z Ohio State’s Wexner Medical Center.

Wystarczy jeden z tej grupy objawów, by wzmóc czujność. Dwa lub więcej zwiększają znacznie ryzyko NAFLD (oraz wielu innych chorób, m.in. cukrzycy). Dlatego właśnie warto wiedzieć, jakie masz ciśnienie, poziom cukru i poziom cholesterolu. A czy Ty wiesz?

REKLAMA

Ruszaj się

Najnowsze badania wykazały, że samo zwiększenie aktywności fizycznej, nawet jeśli nie idzie za tym spadek masy ciała, zmniejsza stłuszczenie wątroby. Nieważne, czy wolisz aeroby czy trening siłowy – skuteczność obu rodzajów treningu jest podobna.

Włoscy uczeni przeprowadzili eksperyment: podzielili badanych z NAFLD na dwie grupy. Jedna grupa trzy razy w tygodniu biegała na bieżni i jeździła na stacjonarnym rowerze, druga z taką samą częstotliwością odbywała treningi siłowe.

Po czterech miesiącach poziom stłuszczenia wątroby w obu grupach zmniejszył się w takim samym stopniu, tj. o ok. 20%. Uwaga! Jak donosi „International Journal of Obesity”, jeśli przestaniesz się ruszać, po roku wątroba wróci do poprzedniego stanu.

Nakarm wątrobę

Nadmiar kalorii i węglowodanów zwiększa ilość tłuszczu gromadzącego się w wątrobie. Żeby pomóc jej się zregenerować, jedz dużo owoców, warzyw, pieczywo tylko pełnoziarniste. Unikaj tłuszczów nasyconych i cukru. Nie musisz od razu radykalnie zmieniać diety.

Zacznij od drobnych zmian, np. zrezygnuj ze smażonych potraw albo napojów gazowanych. To dobry początek. Dorzuć błonnik do diety. Wg „International Journal of Food Sciences and Nutrition” wątroby ludzi cierpiących na NAFLD zaczynały pracować wydajniej już po 12 dniach diety, w której znalazło się 30 gramów zmielonego siemienia lnianego dziennie.

Pilnuj wagi

Każdy dodatkowy punkt w Twoim BMI zwiększa ryzyko NAFLD o 13%. Wystarczy zrzucić 10% wagi, żeby stan wątroby się poprawił, jednak nie przesadzaj z tempem. Chudnięcie w tempie 2 kg na tydzień stanowi zagrożenie dla wątroby.

Unikaj jak ognia suplementów odchudzających - jak donosi pismo „Hepatology”, dziś 22% ludzi z polekowym uszkodzeniem wątroby to ofiary suplementów. 10 lat temu stanowili oni tylko 7% pacjentów. Pij z umiarem

To żadna nowina, ale przypomnimy: alkohol zmusza wątrobę do wytężonej pracy, więc lepiej nie przekraczaj dawki dwóch drinków dziennie. Jeśli doprowadzisz się do NASH, będziesz go musiał odstawić całkowicie.