Tych leków nigdy ze sobą nie łącz

Nigdy nie łącz aspiryny z paracetamolem

To prawda!

Łączenie leków o podobnym działaniu na własną rękę to nie najlepszy pomysł, ale w przypadku leków przeciwbólowych takie akurat połączenie jest bezpieczne. Aspiryna należy bowiem do grupy leków, znanych jako NLPZ, czyli niesteroidowe leki przeciwzapalne, do której paracetamol się nie zalicza, ponieważ nie wykazuje działania przeciwzapalnego. Jeśli jednak już aspirynę zażyłeś (bo np. coś Cię boli), to przyjmowanie innego leku z grupy NLPZ nie tylko nie wzmocni działania przeciwbólowego, ale dodatkowo zwiększy ryzyko działań niepożądanych.

Dwa leki o różnej nazwie mogą zawierać tę samą substancję aktywną. Łatwo wtedy nieświadomie przedawkować.

Jakie inne leki należą do NLPZ? Najczęściej stosowane i dostępne bez recepty to naproksen, ibuprofen, diklofenak. Uwaga - to są nazwy substancji aktywnych; nazwy poszczególnych preparatów zawierających te substancje mogą być różne. Dlatego właśnie zawsze czytaj uważnie ulotki dołączone do opakowania. Bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą...

PRZECZYTAJ TEŻ: Jakich produktów nie należy łączyć?

Tak, tak, chociaż nie należy wierzyć we wszystko, co mówią w reklamach - akurat ten komunikat natrętnie powtarzany za każdym razem, gdy reklamowany jest jakiś lek, jest prawdziwy i ma sens. "Lek niewłaściwie stosowany może stanowić zagrożenie dla Twojego życia i zdrowia". A właściwe stosowanie leku oznacza również unikanie niewłaściwych połączeń.

Ziołowe preparaty można łączyć z lekami, bo zioła są naturalne

To fałsz!

Przekonanie, że jeśli coś jest pochodzenia naturalnego, to jest całkowicie bezpieczne, jest bardzo rozpowszechnione i... bardzo nieprawdziwe. Wszystko, co ma wpływ na funkcjonowanie Twojego organizmu (a gdyby nie miało, to byś tego nie zażywał, prawda?), może wchodzić w niebezpieczne interakcje z innymi substancjami. Na przykład żeń-szenia lepiej nie łączyć z warafaryną ani z lekami przeciwcukrzycowymi; ginko-biloby lepiej nie łączyć z aspiryną i warfaryną; echinacei ze statynami. Nawet banalny czosnek może zwiększyć ryzyko krwawienia, jeśli bierzesz aspirynę lub warfarynę.

Szkodliwe interakcje zdarzają się rzadko

To prawda!

"Niepożądane interakcje między lekami są jedną z 10 najczęstszych przyczyn zgonów - przestrzega dr Jarosław Woroń z Katedry Farmakologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. - Najczęściej jest to skutek tzw. polifarmakoterapii, czyli gdy jeden pacjent jest leczony wieloma lekami".

Sama terapia wieloma lekami jest już potencjalnie niebezpieczna, a niebezpieczeństwo to wzrasta niemal wprost proporcjonalnie do liczby leków. Wg dr. Woronia, "jeśli bierze się dwa leki, ryzyko niekorzystnych interakcji wynosi 13 procent. Przy pięciu lekach to już 58 procent, a przy siedmiu i więcej - 82 procent".

Samoleczenie, czyli przyjmowanie środków dostępnych bez recepty, zajmuje 2. miejsce na liście przyczyn niebezpiecznych interakcji między lekami.

Alkohol tylko osłabia działanie leków

To fałsz!

Owszem, w przypadku niektórych leków alkohol może spowolnić ich przyswajanie, a zatem zmniejszyć ich skuteczność. Ale spowolnienie przyswajania to nie tylko kwestia mniejszej skuteczności. Jeśli enzymy metabolizujące lek zajęte są rozkładem alkoholu, wydłuża to dostępność leku w organizmie, co sprawia, że dłużej jesteśmy wystawieni na jego potencjalnie szkodliwe działanie.

NAJLEPSZE SUPLE: Trening, dieta, zdrowie

Zdaniem doktora H.D. Holdera z Prevention Research Center niemal co czwarty pacjent, lądujący na ostrym dyżurze, trafia tam właśnie ze względu na interakcję między lekami a alkoholem. Dr Jarosław Woroń przypomina też o zależności "w drugą stronę": "Lek może też spowolnić metabolizm alkoholu, w związku z czym objawy zatrucia alkoholem, czyli tzw. kac, zamiast kilku godzin mogą trwać o wiele dłużej i być bardzo nieprzyjemne".

Genralnie zasada jest taka: jeśli brałeś jakiekolwiek leki, alkohol sobie odpuść, jeśli piłeś alkohol - bierz tylko te leki, które zaleci Ci lekarz, świadomy, że piłeś.

Leki dostępne bez recepty są zupełnie bezpieczne

To fałsz!

Nie są. A przynajmniej nie w każdej kombinacji. Zdaniem dr. Woronia tzw. samoleczenie, czyli przyjmowanie środków dostępnych bez recepty (zarówno leków, jak i suplementów diety) zajmuje drugie miejsce na liście przyczyn niebezpiecznych interakcji między lekami.

Problem z lekami , które ordynujemy sobie sami, polega na tym, że najczęściej bierzemy je, gdy coś nam dolega. Gdy boli głowa, ząb albo dusi katar, człowiek jest rozdrażniony i nie ma głowy do uważnego czytania zapisanych drobnym druczkiem ulotek. A na tych ulotkach są właściwie wszystkie potrzebne informacje. Trzeba je przeczytać. Tak niewiele może Ci oszczędzić poważnych kłopotów.

Tabletki popijaj tylko wodą

To prawda!

Tylko. O tym, żeby nie popijać sokami (zwłaszcza grejpfrutowym), pisaliśmy już wielokrotnie. Ale kawa, herbata, mleko, coca-cola etc. również są nie najlepsze. Zawarte w nich substancje mogą zmieniać działanie leków. Ba! "Nawet woda mineralna, ze względu na zwiększoną obecność minerałów, może mieć wpływ na skuteczność leku" - przestrzega dr Woroń.

Groźne mogą być tylko połączenia tabletek

To fałsz!

Nie. Różnego rodzaju leki stosowane w innych formach również wchodzą w interakcje. Np. żel przeciwbólowy, często stosowany przez sportowców na bóle mięśni, może wejść w interakcję ze światłem słonecznym i spowodować reakcję alergiczną. Jeśli np. stosujesz ketoprofen w żelu, skądinąd bardzo skuteczny, nie wystawiaj smarowanego miejsca na bezpośrednie działanie słońca jeszcze przez dwa tygodnie po zaprzestaniu leczenia. Owszem, ryzyko wystąpienia nadwrażliwości nie jest duże, ale wysiłek też niewielki.

Nie muszę mówić ortopedzie, że biorę antybiotyk

To fałsz!

Zdaniem dr. Woronia to jeden z błędów najczęściej popełnianych przez pacjentów. Idziesz do lekarza, bo, powiedzmy, boli Cię noga. Nie mówisz mu, że chorujesz też na serce, bo przecież noga z sercem nie ma nic wspólnego. Popełniasz tym samym dwa błędy.

Po pierwsze - noga ma z sercem wiele wspólnego: w nodze masz przecież tętnice i żyły, po drugie - tabletki, które łykasz na ból nogi, nie działają tylko w nodze. One działają w całym ciele. I mogą wejść w niebezpieczną interakcję z tymi, które bierzesz na serce.

Doktor Woroń zwraca też uwagę na środki stosowane w zaburzeniach erekcji. Pacjenci często wstydzą się, że przyjmują leki na "te sprawy" i często nie informują o tym lekarzy, co może prowadzić do poważnych kłopotów. Podobnie jest z lekami przeciwdepresyjnymi. Pacjenci leczący się u psychiatry z depresji obawiają się łatki "wariata", nie informując o zażywaniu antydepresantów czy leków uspokajających. A one również mogą wchodzić w niebezpieczne interakcje z wieloma lekami.

MH 09/2010