Prowadź się zdrowo, czyli jak zadbać o wątrobę

Zadbaj o swój organizm co najmniej tak dobrze, jak o swój samochód, a będzie ci pozwalał na więcej i służył bezawaryjnie dłużej. Szczególną uwagę zwróć na wątrobę, bo ona często zaczyna szwankować bez ostrzeżenia. W ocenie stanu wątroby pomoże ci zainicjowana przez Sanofi kampania "Prowadź się zdrowo".

[PŁATNA WSPÓŁPRACA Z FIRMĄ SANOFI] 2022-12-19

mat. prasowe

Być może nie wiesz zbyt wiele o wątrobie, a może nawet nie jesteś pewien, czy masz ją po prawej, czy po lewej stronie. Wątroba znajduje się z prawej strony brzucha i jest kluczowym organem, którego wciąż, mimo rozwoju medycyny, nie da się zastąpić technologią. Serce można zastąpić (nie na długo, ale można). Płuca też. Nerki potrafi wyręczyć aparat do dializy. Mamy też okulary, aparaty słuchowe, protezy kończyn, implanty zębowe, sztuczne stawy, a nawet wszczepialne mechanizmy zapewniające odpowiednią hydraulikę w penisie. Z wątrobą jest inaczej – gdy zaczyna szwankować, albo uda się ją zregenerować w odpowiednim momencie, albo pozostaje przeszczep. Poszukiwanie dawcy wątroby jest trudne, a czasu jest mało, bo człowiek bez działającej wątroby jest w stanie przeżyć góra dwa dni(1).

Po co Ci wątroba?

Szacuje się, że wątroba pełni około 500 funkcji, więc nie sposób wymienić tu wszystkich, ale można w sporym uproszczeniu powiedzieć, że do najważniejszych zadań wątroby należą:

Zarządzanie tłuszczem. Produkuje żółć, bez której nie mógłbyś strawić posiłku ani przetworzyć tłuszczu w energię. Potrafi też wytwarzać tłuszcze z węglowodanów.
Zarządzanie cukrem. Gromadzi i uwalnia glukozę. Gdy funkcjonuje nieprawidłowo, cała gospodarka węglowodanowa zaczyna się psuć.
Odtruwanie. Rozkłada trujące substancje na takie, które są mniej niebezpieczne.
Magazynowanie. Wątroba przechowuje na wszelki wypadek sporo żelaza i witamin(2).

Badaj się

Chociaż wątroba to tak ważny organ, o dziwo natura nie wyposażyła nas w system wczesnego ostrzegania(3), że dzieje się z nią coś złego. Gdy szwankuje układ krążenia, pojawiają się bóle albo przyspiesza tętno. Mięśnie, ścięgna, zęby, żołądek, jelita – każdy z tych organów, gdy dzieje się z nim coś złego daje jakieś sygnały ostrzegawcze. Najczęściej jest to ból, ale mogą też być skurcze, uczucie rozpierania, odrętwienia etc. A wątroba zwykle nie ostrzega.

Dlatego właśnie w przypadku tego organu tak istotne jest okresowe badanie kontrolne. Coś na kształt obowiązkowego przeglądu technicznego samochodu. Niestety, mężczyźni badają się mniej chętnie niż kobiety(4) i może to być jednym z powodów tego, że żyją w Polsce średnio o 8 lat krócej niż one(5). „Zdrowie jest jednym z priorytetów każdego mężczyzny, ale panowie nie zawsze postępują tak, by dbać o nie w należyty sposób. Dlaczego tak się dzieje? W większości przypadków po prostu brakuje im na to czasu i mimo deklaracji, wizyty kontrolne oraz badania profilaktyczne spadają na koniec listy obowiązków do zrealizowania” – wyjaśnia dr Tomasz Sobierajski, socjolog, ekspert zainicjowanej przez Sanofi kampanii „Prowadź się zdrowo”.

[Rozmowę Doroty Salus z dr. Tomaszem Sobierajskim znajdziesz na naszym podcaście - kliknij w link poniżej]

Takie lekkomyślne podejście mężczyzn do profilaktyki może doprowadzić do rozwoju szeregu chorób. Skoro znajdujesz co roku czas, by wymienić opony, olej i znajdujesz przestrzeń czasową na regularne wizyty na myjni, to powinieneś też zatroszczyć się o swoje zdrowie i przynajmniej raz na dwa lata zrobić badania profilaktyczne. Badania te nie zajmą Ci dużo czasu, a mogą wydłużyć twoje życie.

Co grozi wątrobie

Być może słyszałeś o alkoholikach, którzy umierają na marskość wątroby, i uznałeś, że skoro Ty pijesz tylko okazjonalnie albo jesteś abstynentem, nie musisz się o swoją wątrobę obawiać. Niestety, możesz się mylić. Według szacunków, nawet 25% z nas może cierpieć na tzw. niealkoholowe stłuszczenie wątroby (NAFLD)(3), czyli schorzenie, które – jak sama nazwa wskazuje – z alkoholem nie ma nic wspólnego. Ta choroba stopniowo uszkadza wątrobę, długo nie dając żadnych objawów, a w dalszej perspektywie może prowadzić do ciężkiego, nieodwracalnego uszkodzenia tego organu. Na szczęście, zanim do tego dojdzie, możesz powstrzymać ten proces, zmieniając dietę i styl życia, bo niealkoholowe stłuszczenie wątroby NAFLD dotyka głównie ludzi z nadwagą i złymi nawykami żywieniowymi. Żeby podjąć działania naprawcze i zapobiegawcze, najpierw dobrze jest dowiedzieć się więcej o swojej wątrobie. Pomoże Ci w tym strona www.prowadzsiezdrowo.pl.

KUBA PRZYGOŃSKI, Kierowca rajdowy, ambasador zainicjowanej przez Sanofi akcji „Prowadź się zdrowo” o samochodach, zdrowiu i mężczyznach.

MH: Czy najgroźniejsze awarie w samochodzie to te, których wcześniej nie wykrywają czujniki?

Dziś praktycznie każdy samochód ma mnóstwo czujników, które cały czas badają parametry silnika i wszystkich podzespołów, więc gdy tylko taki sensor wykryje jakiś błąd, to od razu wiadomo, co się dzieje. Na przykład że jest zły skład mieszanki, zła temperatura spalin czy coś innego. I wiadomo, jak to naprawić. Najtrudniejsze są awarie, które pojawiają się poza zasięgiem czujników. Takie awarie trzeba dłużej diagnozować, musi być lepszy specjalista, który jest w stanie rozwiązać tę zagadkę.

MH: Samochody są sprawdzane przed każdym startem. A kierowcy?

Przed każdym rajdem jest badanie techniczne samochodu, na którym sprawdza się, czy samochód jest sprawny i czy spełnia wymogi bezpieczeństwa: czy ma odpowiedni fotel, pasy, klatkę bezpieczeństwa, właściwy rozmiar opon itd. A ja przed rajdem mam sprawdzane dokumenty, czyli prawo jazdy i licencję, oraz aktualne badania lekarskie. Co roku jestem bowiem dokładnie badany, czy jestem zdrowy i w dobrej kondycji fizycznej. Badania aut i zawodników są po to, żeby wyścigi były bezpieczne i żeby można było szybko jechać.

MH: Dlaczego mężczyźni tak niechętnie odwiedzają lekarzy?

Myślę, że to jakieś dziwne przekonanie, że mężczyzna powinien być twardy i nie będzie chodził do lekarza, bo nic mu nie pomoże. Ale mam nadzieję, że to się zmieni, bo tak jak serwis samochodu robimy raz na rok, tak powinniśmy też robić „przegląd techniczny” swojego organizmu. To trochę tak jak w samochodzie: jeśli wymienimy olej, to silnik się nie zepsuje. Jeśli będziemy dbali o swój organizm, chodzili do lekarzy i badali się systematycznie, to unikniemy chorób, które moglibyśmy mieć w przyszłości, bo zostaną „zagaszone” zanim zdążą się rozwinąć. Liczy się profilaktyka i prowadzenie się zdrowo.

PRZYPISY:
1. newsinhealth.nih.gov/2014/03/your-liver-delivers
2. hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/liver-anatomy-and-functions
3. termedia.pl/nafld/Prof-Marek-Hartleb-Stluszczenie-watroby-wystepuje-u-20-25-proc-Polakow,31922.html
4. www.nfz-zielonagora.pl/PL/1191/Mezczyzni_u_lekarza/
5. Raport „Trwanie życia w 2021 r.” GUS. WARSZAWA 2022

Zobacz również:

ZDROWIE

Faceci też mają mięśnie dna miednicy

Niestety, większość z nich dowiaduje się o ich istnieniu bardzo późno, zwykle przy okazji szwankującej prostaty. A regularne ćwiczenia mięśni dna miednicy, to lepszy seks i mniejsze ryzyko nietrzymania moczu w starszym wieku.

ZDROWIE

Kolor języka - co może Ci powiedzieć?

Język powinien być jasnoróżowy. Jeśli ma inny odcień albo jest pokryty nalotem, może to sygnalizować poważne choroby – nie tylko w obrębie jamy ustnej. Lekarz może więc powiedzieć: "Pokaż mi swój język, a powiem, co ci dolega".

ZDROWIE

Nie chcesz wyłysieć? Zrezygnuj z cukru.

Okazuje się, że mężczyźni, którzy przedwcześnie zaczynają łysieć używają dwa razy więcej cukru niż inni. Wszystkiemu winien zaburzony metabolizm glukozy, przez który mniej substancji odżywczych dociera do mieszków włosowych.