Metabolizm to, w dużym uproszczeniu, proces zamieniania pożywienia w energię, która jest Ci niezbędna do tego, żeby myśleć, żeby dźwigać ciężary, chodzić i oglądać seriale. Właśnie dlatego nazywamy go często przemianą materii. Metabolizm można podzielić na dwie składowe: katabolizm i anabolizm. Oba te procesy zachodzą w Twoim organizmie nieustannie, całkowicie niezależnie od Twojej woli.
– Proces metabolizmu można porównać do wagi z dwoma szalkami – na jednej szalce znajdują się procesy rozpadu (kataboliczne) na drugiej budulcowe (anaboliczne) - wyjaśnia dermatolog, dr Ewa Berlińska z kliniki Skin&Smile Berlińska. W zależności od tego, których procesów zachodzi więcej te dominują. Wiek stanowi w przypadku przemian materii kluczowy czynnik. Wraz z nim szybkość metabolizmu maleje.
ZOBACZ TEŻ: 21 sposobów na przyspieszenie metabolizmu
Co to jest katabolizm?
Najłatwiej jest to zapamiętać w ten sposób, że katabolizm to jakby przygotowanie materiałów do budowy, a anabolizm to proces budowania nowych tkanek. Bardziej precyzyjnie - katabolizm to proces rozpadu związków, które dostarczyłaś organizmowi, jedząc kolację, śniadanie, tego pączka w tłusty czwartek czy pijąc koktajl. W jego wyniku węglowodany, tłuszcze czy białka ulegają degradacji i są rozkładane do prostych związków nieorganicznych, takich jak dwutlenek węgla czy woda. Procesowi temu towarzyszy wydzielanie znacznych ilości energii, która jest nam niezbędna do utrzymania prawidłowej temperatury ciała, skurczów mięśni czy usuwania szkodliwych produktów przemiany materii z naszego organizmu.
SPRAWDŹ TEŻ: Metabolizm maksymalny - ile może znieść Twoje ciało?
Co to jest anabolizm?
Anabolizm to z kolei reakcje chemiczne, polegające na budowie tkanek organizmu (zwłaszcza mięśniowych, co dla nas jest najbardziej interesujące), czyli proces przeciwny do katabolizmu. Wymaga od nas dostarczenia energii z zewnątrz, stąd nazywany jest procesem endoenergetycznym.
– U dzieci i młodzieży ze względu na intensywny wzrost i rozwój stwierdza się przewagę procesów anabolicznych nad katabolicznymi. U osób dorosłych jest zupełnie odwrotnie, wtedy to katabolizm zaczyna dominować nad procesami „budującymi”. Procesy te współistnieją w tym samym czasie – w różnych okresach życia człowiek, z przewagą katabolizmu lub anabolizmu – dodaje dr Berlińska.
Zapytaliśmy też specjalistkę o najczęstsze mity dotyczące metabolizmu. Oto jej odpowiedzi.