Ludzkie oko: jak reagować w przypadku najczęstszych problemów?

1. Ekspander strzelił Ci w oko

Próbujesz założyć dodatkową gumę do ekspandera, gdy nagle drugi koniec wypina się i wali Cię w oko. Boli jak cholera, bo rogówka jest najbardziej unerwionym narządem (nie licząc genitaliów) Twojego ciała. Dr James Tsai z Yale School of Medicine przestrzega, że taki uraz może spowodować krwawienie do gałki ocznej, zwichnięcie soczewki, obrzęk siatkówki, a nawet jej odwarstwienie lub rozdarcie.

Ostry koniec haka może też wbić Ci się w gałkę oczną. Oczywiście w tym ostatnim przypadku na pewno będziesz szukał pomocy, bo nie ma takich bohaterów, którzy odważą się sami wyjąć sobie z oka wbity hak. Jednak nawet jeśli na pierwszy rzut oka wydaje Ci się, że nic poważnego się nie stało – idź do okulisty.

Rogówka oka jest unerwiona tak samo gęsto, jak penis.

Każdy uraz oka trzeba skonsultować. Odwarstwienie siatkówki może początkowo nie dawać zauważalnych objawów i tylko okulista jest w stanie je odkryć. Zanim nie zobaczy Cię okulista, staraj się nie pochylać głowy i nie podejmuj wysiłku fizycznego, bo jeśli siatkówka się odkleja, wzrost ciśnienia w oku może tylko pogorszyć stan. A następnym razem skorzystaj z gumy z karabińczykiem.

2. Rzęsa wpadła Ci do oka

Tradycyjny sposób – prosisz dziewczynę, żeby chusteczką wyjęła Ci rzęsę – nie jest zły, pod warunkiem że nie będziesz ślinił rąbka chusteczki. W ślinie jest sporo bakterii i lepiej nie przenosić ich do oka. Lepszym rozwiązaniem jest zwilżenie chusteczki zwykłą wodą.

A najlepiej zamiast gmerać przy gałce ocznej szorstką chusteczką, przepłucz oko pod bieżącą letnią wodą lub przystawiając do oka szklankę z wodą. Nie trzyj oka! W ten sposób możesz tylko podrażnić wrażliwą rogówkę, tym bardziej jeśli rzekoma rzęsa okaże się np. ziarnkiem piasku.

3. Budzisz się z okiem zaklejonym ropą

Przyczyny mogą być dwie. Albo jest to reakcja alergiczna, albo zakażenie wirusowe lub – najczęściej – bakteryjne. Pierwsze, co musisz zrobić, to przemyć oko wacikiem zmoczonym ciepłą wodą, żeby się pozbyć ropy i w ogóle coś zobaczyć.

Następnie najlepiej idź do okulisty, bo może to być np. zakażenie wirusem brodawczaka. Doraźnie (czyli zanim odwiedzisz lekarza) możesz sobie pomóc, kupując w aptece krople o działaniu przeciwbakteryjnym.

4. Dostałeś pięścią w oko

Męska rzecz, prędzej czy później zdarza się chyba każdemu. Niestety, równie męska postawa pt. „do wesela się zagoi” nie jest już zbyt rozsądna. Każdy uraz tępym narzędziem (a pięść jest właśnie tępym narzędziem w ręku najczęściej równie tępego osobnika) wymaga konsultacji u okulisty.

Podobnie jak w przypadku uderzenia piłką golfową, łokciem czy wałkiem (czy Twoja dziewczyna ma wałek w kuchni?), może dojść do złamania kości oczodołu oraz krwawienia do oczodołu, zwichnięcia soczewki czy naderwania lub odklejenia siatkówki.

Limo, czyli krwiak pod okiem, jest Twoim najmniejszym zmartwieniem, jednak jeśli chcesz zminimalizować jego widoczność, zrób sobie jak najszybciej okład z lodu (nie bezpośrednio, tylko zawiniętego w szmatkę).

5. Opiłek, drzazga, haczyk na ryby wbił Ci się w oko

Przede wszystkim nie trzyj oka i nie próbuj wyjmować sam. Jeśli to haczyk – odetnij żyłkę, żeby nie wyjąć sobie haczyka z połową oka przez przypadek. Doktor Robert A. Goldberg, okulista z University of California w Los Angeles, radzi, żeby zabezpieczyć oko, zaklejając je delikatnie opatrunkiem i – co ważne, jeśli tylko nie jesteś sam – zaklej również drugie oko.

Pamiętaj, że oczy są zsynchronizowane i jeśli będziesz się rozglądał zdrowym, to chore również będzie się ruszało, powodując ból i potencjalnie powiększając szkody. Następnie szybko na ostry dyżur. Nie bój się: wyjęcie ciała obcego z oka wcale nie boli tak jak myślisz.

Zaraz po wejściu do gabinetu lekarz zakropi Ci oko środkiem przeciwbólowym, który przyniesie natychmiastową ulgę, a potem wyjmie to, co w nim siedzi. Nie zwlekaj z wizytą, bo im dłużej ciało obce siedzi w gałce, tym większy odczyn zapalny, naciek etc. i większe ryzyko wykształcenia mętnej blizny, która pogorszy Ci wzrok.

6. Dostałeś po oczach gazem pieprzowym

Przede wszystkim nie bój się, że stracisz wzrok. Gaz pieprzowy rzeczywiście powoduje paraliżujący ból, ale zasadniczo nie jest groźny – to właśnie dlatego stosują go policjanci. Jak się zachować? Przede wszystkim powstrzymać odruch i nie podnosić rąk do oczu, bo w ten sposób gaz będziesz miał nie tylko na twarzy, ale i na rękach.

Następnie jak najszybciej przepłucz oczy wodą. Obficie. Najlepiej pochyl się nad wanną i skieruj na oczy wodę z prysznica tryskającego do góry. Najpierw jednak dokładnie umyj ręce i twarz wodą z mydłem, żeby nie roznosić piekącej substancji.

7. Wapno chlapnęło Ci do oka

Takie wypadki zdarzają się najczęściej przy pracach budowlanych i są potencjalnie bardzo niebezpieczne. Musisz błyskawicznie wypłukać wapno, które może trwale uszkodzić oko. Liczą się dosłownie sekundy. Najlepsza do wypłukiwania jest czysta woda, ale jeśli nie masz pod ręką kranu, a np. herbatę czy wodę mineralną, to też się nada.

Nie zaklejaj oka, tylko cały czas je przepłukuj. Najlepiej poproś kumpla, żeby zawiózł Cię do okulisty (liczy się czas!), a Ty w tym czasie zmocz ręcznik i leżąc na tylnym siedzeniu, stale wyciskaj sobie do oka wodę, żeby jak najbardziej rozcieńczyć wapno. Podobnie reaguj, gdy np. dostanie Ci się do oka kwas z akumulatora i każda inna substancja powodująca silne pieczenie.

8. Stale pieką Cię oczy

Spędzasz przed komputerem całe godziny. Wpatrując się w ekran, mrugasz rzadziej niż powinieneś, i oko wysycha. Dlatego nabierz zwyczaju robienia sobie przerw raz na godzinę, podczas których pomrugasz i popatrzysz w inne miejsca. Dobrym sposobem są też sztuczne łzy, którymi możesz sobie zakraplać oczy do woli. 

Choć zdecydowanie polecamy konsultacje ze specjalistami, to jednak są sytuację, kiedy sam możesz określić, co dzieje się z Twoimi oczami. Zobacz, jak poradzić sobie na własną rękę z podstawowymi problemami dotykającymi Twoich oczu.

MH 12/12