Doktor Google: diagnoza lekarska z internetu

O ile szukasz sposobu na odstraszanie komarów, ewentualne skutki pomyłki są jedynie swędzące, o tyle, gdy próbujesz dowiedzieć się, co Ci dolega, często możesz niepotrzebnie najeść się strachu, albo – przeciwnie – uśpić czujność i zlekceważyć poważny objaw. Powiedzmy, że często boli Cię głowa.

Wpisujesz w googla „ból głowy” i zaczynasz czytać wyniki. Jako pierwszy po linkach reklamowych wyskakuje link do internetowej przychodni, w której znajduje się obszerna informacja o rodzajach bólów głowy i jego najczęstszych przyczynach. Przebiegasz szybko po tych nudnych, oczywistych szczegółach i zatrzymujesz się dopiero na widok frazy „guz mózgu”.

Słowa takie, jak rak, nowotwór, guz działają na nas jak znak stop na drodze – nie sposób ich przegapić. Od tej pory zaczyna w Tobie kiełkować lęk. Może to właśnie dlatego tak boli mnie głowa? Może mam raka?

Postanawiasz szukać dalej, więc wpisujesz „objawy guza mózgu”. Bingo! Właśnie wpadłeś w pułapkę. Bo rzeczywiście, często jednym z pierwszych objawów nowotworu mózgu jest silny ból. A Twój jest przecież silny! Wszystko zaczyna Ci się układać w na pozór spójną całość. W całej liście objawów znajdujesz jeszcze parę, które też się zgadzają. Strach już na dobre zadomawia się w Twojej głowie.

Pojawiają się klasyczne w tej sytuacji dylematy – iść do lekarza czy lepiej nie wiedzieć? Często trwa to miesiącami, czasami latami. A wystarczyłaby jedna wizyta w tradycyjnej przychodni, żeby rozwiać wątpliwości lub, chociaż to zdarza się jedynie w 0,002% przypadków – potwierdzić diagnozę i od razu rozpocząć leczenie.

Nie przeceniaj się

Ufamy wyszukiwarkom internetowym. Zazwyczaj, gdy szukamy jakiejś informacji, dane dostarczone w wynikach są wiarygodne i użyteczne. Chcesz się czegoś dowiedzieć o słuchawkach, które zamierzasz kupić – kilka chwil i już masz dostęp do specyfikacji, zdjęć i opinii użytkowników.

Musisz naprawić cieknący kran? Raz dwa znajdujesz na YT filmik z dokładną instrukcją krok po kroku, jak to zrobić. Nic dziwnego, że używasz tego samego schematu, gdy niepokoi Cię coś w tak ważnej dziedzinie, jaką jest Twoje zdrowie. Tu jednak napotykasz na masę problemów, z których najważniejsze są dwa: pierwszy to problem wiarygodności źródła.

Gdy szukasz informacji o –powiedzmy – telefonie komórkowym, zdajesz sobie sprawę, że na stronie producenta może być on przedstawiony w nieco zbyt dobrym świetle.

Z drugiej strony potrafisz ocenić, czy negatywna opinia gimnazjalisty, który narzeka, że „ten fonik ma lipny głośnik i nie można przy nim urządzić imprezy”, ma dla Ciebie jakiekolwiek znaczenie. Z medycyną jest jednak inaczej.

Pamiętasz swoją podstawówkę? Który z Twoich kolegów poszedł na medycynę? Nie ci, którzy mieli trudności ze zrozumieniem twierdzenia Pitagorasa, prawda? Żeby zostać lekarzem, trzeba się przez 6 lat intensywnie uczyć, aby dokładnie poznać organizm człowieka.

Po skończeniu studiów trzeba... nadal się uczyć i zdobywać doświadczenie praktyczne, bo człowiek człowiekowi nierówny i żeby postawić diagnozę, trzeba go po prostu zobaczyć, dotknąć, czasem ukłuć lub uderzyć młoteczkiem albo wsadzić do tuby rezonansu.

Ciągle jako ludzie nie mamy jeszcze portu diagnostycznego, takiego jaki znajdziesz pod kierownicą swojego samochodu, więc kontakt z żywym lekarzem jest niezastąpiony.

Oczywiście nikt nie odradza Ci sprawdzenia w internecie, co mogą oznaczać Twoje objawy. Jednak jeśli już zdecydujesz się iść do lekarza, nie chwal się wiedzą z internetu. Jeżeli przyjdziesz i powiesz: „Panie doktorze, mam zapalenie płuc i potrzebuję antybiotyku” – możesz bardziej sobie zaszkodzić, niż pomóc.

Bo lekarz też człowiek i może się zasugerować, lekceważąc inne objawy albo – przeciwnie – urazisz jego ambicję i na siłę będzie próbował wymyślić inną diagnozę, żeby tylko nie potwierdzić Twojej. Dlatego najlepiej podczas wizyty u lekarza ograniczyć się do opisania objawów, a nie do samodzielnego stawiania diagnozy.

Co mi jest, doktorku?

Dr Graham Archard loguje się do jednego z brytyjskich serwisów z diagnozą online i komentuje wyniki.  

1. Pytanie  

Masz gorączkę, bolą Cię mięśnie, czujesz nudności, wymiotujesz lub masz biegunkę?

Diagnoza z netu

Grypa, przeziębienie albo tzw. grypa żołądkowa.

Diagnoza lekarza

„Są też inne możliwe przyczyny – mówi dr Archard. – Ale w zasadzie te są najbardziej prawdopodobne”.

Oprócz lekarza

Jak donosi pismo „Virology”, kilka sekund zimnego prysznica na koniec gorącej kąpieli poprawia skuteczność białek walczących z wirusami.

2. Pytanie

Masz silny ból głowy, sztywnieje Ci kark, wymiotujesz i bolą Cię oczy od światła?

Diagnoza z netu

Zapalenie opon mózgowych albo krwiak środczaszkowy, czyli krwawienie w mózgu.

„Nie sądzę. Zapalenie opon u dorosłych jest rzadkie. Gdyby przyszedł do mnie pacjent z zapaleniem opon, w 99% przypadków wystarczyłoby mi jedno spojrzenie, żeby je rozpoznać. Krwiak śródczaszkowy jest jeszcze rzadszy”.

Oprócz lekarza

Szczepienia ochronne przeciwko odkleszczowemu zapaleniu opon mózgowo- rdzeniowych i częste mycie rąk to najskuteczniejsze sposoby na uniknięcie zakażenia.

3. Pytanie

Czy uderzyłeś się ostatnio w głowę lub straciłeś przytomność?

Diagnoza z netu

Wstrząśnienie mózgu lub krwiak podtwardówkowy – gdy krew wycieka do przestrzeni podtwardówkowej.

Diagnoza lakarza

„I znowu – teoretycznie możliwe, ale prawdopodobnie jest to pourazowy ból głowy. Krwiak podtwardówkowy zdarza się naprawdę bardzo rzadko”.

Oprócz lekarza

Truchcik trzy razy w tygodniu to Twój najlepszy sojusznik w walce ze wstrząśnieniem mózgu. Według badań University of Buffalo delikatny wysiłek fizyczny przyspiesza rekonwalescencję.

4. Pytanie

Czy czujesz drętwienie, mrowienie albo osłabienie w kończynach?

Diagnoza z netu

To może być udar mózgu, potocznie zwany wylewem.

 Diagnoza lekarza

„Gdyby pacjentem był 80-letni dziadek, pomyślałbym o udarze. Jednak najczęściej przyczyną mrowienia i drętwienia jest stres albo ucisk na nerw”.

Zjedz gorzką czekoladę. Badania wykazały, że zawarte w niej związki flawonowe zmniejszają ryzyko udaru, a nawet jeśli już go będziesz miał, zwiększą szanse przeżycia.

5. Pytanie

Czy czujesz ucisk w okolicach oczu albo masz katar w kolorze zielonożółtym, a na dodatek boli Cię gardło i gorączkujesz?

Diagnoza z netu

Zapalenie zatok.

Diagnoza lekarza

„Prawdopodobnie. Jednak trzeba by też sprawdzić inne objawy. Czasami zapalenie zatok tylko towarzyszy innej, poważniejszej chorobie. „Niepełna diagnoza to największe zagrożenie diagnostyki online”.

Oprócz lekarza

Dobrym sposobem na zapchany nos są inhalacje. Para rozcieńczy śluz i udrożni drogi oddechowe. Zagotuj wodę w garnku, dodaj łyżkę soli, zamieszaj, zdejmij z ognia, następnie zarzuć nad głowę ręcznik, pochyl się nad parującą wodą, oddychając przez usta i nos.

6. Pytanie

Czy głowa boli Cię najczęściej wtedy, gdy jesteś zestresowany, a ból koncentruje się w okolicach skroni?

Diagnoza z netu

Prawdopodobnie napięciowy ból głowy.

Diagnoza lekarza

„Ta diagnoza pojawiła się późno, a to jest najczęstsza przyczyna większości poprzednich objawów. Tu także istnieje ryzyko przegapienia prawdziwej choroby – zapalenia tętnicy skroniowej, która może wywołać ślepotę.

Jeśli często boli Cię głowa, spróbuj pić więcej wody. Nierzadko przyczyną bólu głowy jest banalne odwodnienie.

Wizyta w wyszukiwarce

Czyli gdzie i jak szukać wiarygodnych informacji o zdrowiu.  

Gdy stawką jest Twoje zdrowie, bardzo ważna jest wiarygodność informacji. Dlatego najlepiej jest szukać wiedzy na stronach oficjalnych organizacji zdrowotnych. Jeśli znasz wystarczająco język angielski, to pół biedy.

Świetne kompendium podstawowych informacji o chorobach i symptomach znajdziesz np. na brytyjskiej stronie nhsdirect.nhs.uk albo amerykańskiej health.gov. W Polsce niestety nie sposób znaleźć podobnego rządowego serwisu. Strony Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia są głównie dla urzędników, a nie dla pacjentów.

Honoru polskiej służby zdrowia bronią serwisy komercyjne, spośród których na pewno warto polecić portal Medycyny Praktycznej. To pismo dla lekarzy zadbało również o pacjentów i po wejściu na stronę mp.pl wystarczy kliknąć zakładkę „Dla pacjenta”, żeby znaleźć rzetelne informacje o chorobach, ich objawach i sposobach postępowania.

Dr Google

Najczęściej jednak, gdy coś Cię niepokoi, wpisujesz pytanie do wyszukiwarki, która kieruje Cię do portali medycznych, gdzie znajdziesz podstawowe informacje albo odeśle na fora internetowe.

Niestety, często można tam trafi ć na oszustów polecających „cudowne środki” oraz na wpisy ludzi, którzy powtarzają zasłyszane, a niepotwierdzone informacje. Forumowicze bardzo chętnie udzielają też rad, które u lekarzy powodują gęsią skórkę.

Dlatego forów lepiej unikać z dwoma wyjątkami: fora internetowe to dobry sposób, by wybrać lekarza, a gdy już do niego pójdziesz i np. zdiagnozuje u Ciebie chorobę – warto zapisać się na forum poświęcone temu właśnie schorzeniu. Fora poświęcone np. cukrzycy, autyzmowi czy stwardnieniu rozsianemu pozwalają wymieniać się pożytecznymi informacjami i wspierać nawzajem. 

MH 08/11