Piotr Pflegel 
1. Badanie krwi
Koszt: 50 zł
Jak często? Raz w roku. Badanie trzeba zrobić rano, nie mniej niż 8 godzin po ostatnim posiłku. Jeśli zamierzasz zbadać również cholesterol, poprzedniego dnia nie przejadaj się.
Dlaczego warto? Analiza krwi potrafi wykryć choroby na etapie, kiedy nie dają jeszcze widocznych gołym okiem objawów. Proste, tanie i bezbolesne badanie może ujawnić m.in., że masz za wysoki poziom cholesterolu (da się to poprawić przez zmianę trybu życia), że masz insulinooporność, czyli stan przedcukrzycowy (tutaj zmiana trybu życia też pomoże), cukrzycę (w przypadku cukrzycy brak leczenia może Cię zabić), a także niektóre rodzaje nowotworów (te na szczęście atakują młodych mężczyzn raczej rzadko).
2. Stomatolog
Koszt: 100 zł
Jak często? Co pół roku idź na przegląd, nawet jeśli nie widzisz żadnych zmian. Jeśli boisz się dentysty, a boi się go co najmniej 56% mężczyzn (na marginesie: temat facetów, którzy unikają lekarzy jest na tyle ciekawy, że poświęciliśmy mu dwa artykuły: Dlaczego faceci boją się lekarza oraz Faceci jak dzieci, czyli wiele krzyku o nic), umów się na wizytę rano. Szybciej będziesz miał ją z głowy.
Dlaczego warto? Żeby pozbyć się próchnicy i dołączyć do 4% elity Polaków bez dziur w zębach. "Ale stomatolodzy oglądają nie tylko zęby" – wyjaśnia dr Agata Weksej stomatolog ze Sfery Zdrowego Uśmiechu z Bielska Białej.
"Patrzą na całą jamę ustną i mogą np. zauważyć choroby dziąseł, anemię, cukrzycę, a nawet niektóre nowotwory". Przerażony? Niepotrzebnie. Mamy też lepszy scenariusz. Jeśli jutro odwiedzisz gabinet stomatologiczny i dentysta zrobi co trzeba, to przy następnej wizycie... nic nie wykryje! I o to chodzi.
3. Okulista
Koszt: 100 zł
Jak często? Raz na trzy lata. Najpierw zastanów się, ile przyjemności w życiu zawdzięczasz oczom, a potem pomyśl, kiedy ostatnio badałeś sobie wzrok. I zapisz się na badanie.
Dlaczego warto? Stare przysłowie mówi, że oko jest zwierciadłem duszy. MH dodaje: i całego organizmu. Okulista nie tylko może sprawdzić, czy masz ostry wzrok, a jeśli nie, zapisze szkła korekcyjne. Podczas badania może też wykryć wiele innych chorób, które są o wiele groźniejsze niż prosta krótko- lub dalekowzroczność.
Samochód można podłączyć do komputera i sprawdzić, jak działa. Człowieka, o dziwo, również.
Między innymi w oku bardzo szybko pojawiają się zmiany spowodowane przez cukrzycę, nadciśnienie, a nawet stwardnienie rozsiane. Przede wszystkim badanie oka może wykryć jaskrę i zaćmę, które mogą spowodować ślepotę, jeśli nie zostanie podjęte leczenie. Obie te choroby o wiele łatwiej leczyć, jeśli zostaną wykryte wcześnie.
Uwaga: jaskry nie da się całkiem wyleczyć, można tylko spowolnić jej rozwój. I nie daj się zwieść potocznym opiniom, że poważne choroby oczu dotykają tylko starych ludzi. Młodych też. Jeśli zauważysz, że z Twoimi oczami dzieje się coś dziwnego, np. obraz staje się nieostry, oczy Ci łzawią lub wręcz przeciwnie – pieką i są stale suche, widzisz jakieś plamki lub odczuwasz ból gałki – idź do okulisty. Tylko uwaga: do okulisty, a nie na "komputerowe badanie wzroku".
4. USG brzucha
Koszt: 100 zł
Jak często? Gdy coś jest nie tak. Profilaktyczne badanie USG jamy brzusznej można uznać za przesadną troskę, za dmuchanie na zimne, ale... skąd wiadomo, że na pewno zimne?
Dlaczego warto? Badanie USG ma ogromną zaletę: jest całkowicie bezbolesne i nieinwazyjne. Warto się na nie wybrać na własną rękę, jeśli często boli Cię brzuch, a lekarze ograniczają się do enigmatycznego stwierdzenia, że to pewnie niestrawność.
USG brzucha może bowiem wykryć takie stosunkowo częste schorzenia, jak kamica nerkowa, kłopoty z pęcherzykiem żółciowym oraz potencjalnie śmiertelnie niebezpieczne zapalenie wyrostka robaczkowego. Zanim zgłosisz się na badanie, zadzwoń do gabinetu i zapytaj, jak się do niego przygotować.
5. Ciśnienie krwi
Koszt: 0 zł
Jak często? Raz w roku. Nie musisz nawet iść do lekarza, żeby je sobie zmierzyć. Wystarczy podczas odwiedzin u babci/cioci poprosić o ciśnieniomierz. Idziemy o zakład, że się znajdzie.
Dlaczego warto? Podwyższone ciśnienie samo w sobie jest niepokojące, bo sprawia, że ściany tętnic stają się mniej elastyczne i łatwiej gromadzi się na nich płytka miażdżycowa, która – jeśli się oderwie – może zamknąć światło tętnicy i doprowadzić np. do udaru mózgu albo zawału serca.
Nadciśnienie tzw. wtórne może też być objawem innych chorób, np. zapalenia nerek, zaburzeń hormonalnych albo chorób neurologicznych. Żeby prawidłowo zmierzyć ciśnienie, co najmniej pół godziny wcześniej nie pij alkoholu, kawy, herbaty i nie pal papierosów. Najlepiej zrobić to, siedząc przy stole.
Załóż kołnierz aparatu na ramię i oprzyj rękę na stole w taki sposób, żeby aparat znajdował się na wysokości serca. Sam pomiar wykonaj dwa razy w odstępie kilkunastu minut. Za pierwszym razem może być nieco wyższe, zwłaszcza jeśli boisz się zobaczyć wynik.
Prawidłowe ciśnienie krwi to 120/80. Jeśli będziesz miał wyższe lub dużo niższe, zgłoś się do lekarza. Na szczęście z nadciśnieniem można walczyć przez zmianę diety, zwiększenie aktywności fizycznej, a jeśli to nie pomaga – obniżyć je lekami.
6. Łazienka
Koszt: 0 zł
Jak często? Raz w miesiącu. Nikt nie zna Cię lepiej niż Ty sam. Tylko Ty masz okazję codziennie oglądać się w lustrze, codziennie czuć swoje ciało i umysł. Dlatego to Twoje zmysły są podstawowym systemem wczesnego ostrzegania.
Dlaczego warto? Wystarczy, że staniesz przed lustrem i pooglądasz się uważnie przez kilka minut. Ważne, żeby to robić regularnie, bo tylko wtedy zauważysz zmiany odpowiednio wcześnie.
Co możesz w ten sposób wykryć? Np. podkrążone oczy mogą świadczyć o kłopotach z nerkami, żółtawe grudki na powiekach o nadmiarze cholesterolu, nieregularne, szybko zmieniające się znamiona koniecznie pokaż lekarzowi, bo to może być nowotwór skóry, pękające naczynka koło kostek mogą być objawem miażdżycy.
Raz w miesiącu pod prysznicem zbadaj sobie również jądra. Nowotwory jądra to rak atakujący najczęściej młodych facetów. Instrukcję, jak się zbadać, znajdziesz na www.menshealth.pl.
7. Kolonoskopia
Koszt: 250-400 zł
Kiedy? Dopiero po 40. Profilaktyczna kolonoskopia ma sens dopiero od 40. roku życia. Wcześniej nie bardzo, chyba że lekarz Ci ją zaleci, bo np. w rodzinie występowały przypadki raka jelita.
Dlaczego warto? Głównym celem badania kolonoskopowego jest wykrywanie nowotworów jelita. To bardzo ważne, bo rak jelita grubego to jeden z najczęściej występujących nowotworów w Polsce. Największą zaletą kolonoskopii jest to, że to jeden z nielicznych zabiegów diagnostycznych, które nie tylko wykrywają chorobę, ale również natychmiast ją leczą.
Innymi słowy, lekarz sprawdza centymetr po centymetrze Twoje jelito, a gdy znajdzie jakiegoś polipa, może go od razu usunąć i potencjalnie uratować Ci życie. Zanim bowiem polip zmieni się w raka, musi rosnąć w jelicie około 10 lat. Jeśli się go wyharata odpowiednio wcześnie, Twoje szanse rosną.
MH 09/2013
