Jak warzyć piwo domowe? Niezbędnik piwowara

W bawarskim, ledwo 7-tysięcznym Bambergu jest takich browarów 8, a w jego najbliższej okolicy 150. Wydaje się, że polski rynek piwa będzie (choć zapewne w mniejszej skali) zmierzał w tym samym kierunku. I bardzo dobrze, bo domowe lub rzemieślnicze piwo dzieli przepaść od tego produkowanego masowo. Na plus tych pierwszych, oczywiście.

Analitycy z firmy Equinox Polska oceniają, że na naszym rynku działa obecnie 10 tysięcy browarów domowych i około 40 browarów restauracyjnych.

Wszystko zaczyna się w domu

Chyba każdy z piwowarów rzemieślniczych lub restauracyjnych zaczynał od warzenia piwa w domu. Taka przygoda wciąga jak nałóg, ale tym razem niskokosztowy, mało szkodliwy, a wręcz przyszłościowy. Startuje się zwykle od brew-kitu – gotowej do fermentacji mieszanki, ale po kilku podejściach domowy piwowar chce więcej.

Hobby zmienia się w pasję – pojawia się wiedza, że minimalne zmiany w proporcjach składników, temperaturze fermentacji, rodzajach chmielu itp. dają kolosalne zmiany w stylu piwa i jego smaku. A jest w czym wybierać, bo tych piwnych styli jest ponad 80, a w hipermarketach dostajemy od wielkich koncernów góra dwa lub trzy.

Krok do browaru rzemieślniczego

Piwo w domu, na własny i kumpli użytek, możesz legalnie warzyć w dowolnych ilościach. Ale możesz też z kumplami z tego hobby zrobić sposób na życie i przekształcić domowe warzenie w rzemieślniczą produkcję. A z niej już będziecie mogli wyżyć. Inwestycja jest finansowo do ogarnięcia (minimalne biznesplany pokazują, że ok. 150 tysięcy zł powinno wystarczyć, choć niektóre pokazują 300) i już po mniej więcej roku będziecie mogli cieszyć się – i wasi klienci – rzemieślniczą produkcją.

Dlaczego aż po roku? Dowiecie się tego w 50 urzędach, które będą wystawiać wam certyfikaty, zgody, atesty, pozwolenia, decyzje i inne biurokratyczne bzdety. Nie dajcie się jednak złamać, bo okazja, by zarabiać na swoim hobby, nie zdarza się w życiu zbyt często. 

Piwa rzemieślnicze - jak szukać i znaleźć?

Piw rzemieślniczych nie znajdziesz raczej w sieciowych hipermarketach - moce przerobowe browarów nie są na tyle duże – ale już w specjalistycznych sklepach jest ich pełno. Także lokalne puby i restauracyjne browary mają je w swoich kartach. Możesz je także kupić w sieci. Zobacz, na co zwrócić uwagę przy zakupie.

Deklaracja stylu. Piwowarzy opisują na etykiecie styl, w którym piwo zostało uwarzone, by pokazać jego wyjątkowość.

Wbrew stereotypom, to nie wódka u nas rządzi, ale piwo. Wypijamy go rocznie ok. 90 litrów na głowę i wydajemy nań ponad 20 miliardów złotych.

Pełny skład. To też element, który odróżnia rzemieślników od korporacji. Podane są wszystkie surowce użyte do produkcji, ale też np. rodzaje użytego chmielu czy szczegóły leżakowania.

Miejsce produkcji. Piwowarzy są dumni ze swoich browarów i zawsze podają, gdzie piwo zostało wyprodukowane. W przypadku browarów kontraktowych podają też nazwę podmiotu produkującego.

Hektolitry dobrego piwa w Europie

Zanim przejdziemy do warzenia piwa w domu, poznaj miejsca, w których możesz nie tylko cieszyć się smakiem złocistego trunku z pianką, ale też rozszerzyć swoje piwne horyzonty, otrzymać fachowe porady od najlepszych piwowarów i hektolitrami czerpać inspirację do własnych browarniczych eksperymentów.

• Festiwal Dobrego Piwa. Ponad 600 różnych piw do spróbowania we Wrocławiu. www.festiwaldobregopiwa.pl

• Festiwal Birofilia. Żywiec – 623 piwa w alei Świata i konkurs piw domowych. www.festiwal-birofilia.pl

• Oktoberfest. 16 dni piwnego szaleństwa w Monachium, 6 browarów i tradycyjne, bawarskie piwo marcowe. www.octoberfest.info

• Beer Festival Prague. W czeskiej Pradze wystawia się co roku ponad 70 tamtejszych browarów. www.ceskypiwnifestival.cz

• Great British Beer Festival. Ponad 500 gatunków ale i 350 piw ze świata do spróbowania w Londynie. www.gbbf.org.uk

• Scottish Royal Ale Festival. Szkockie ale w 150 odmianach. www.sraf.org.uk

W domu możesz zrobić piwo w 80 stylach. Oto niezbędnik piwowara. Przybornik plus odrobina Twojej precyzji i cierpliwości doprowadzą Cię do sukcesu. Będą Ci potrzebne:

rys. Mirosław Łuckoś

1. Rurka fermentacyjna – szklana lub plastikowa – ma blokować dostęp powietrza do fermentora.

2. Fermentor do przeprowadzania fermentacji burzliwej.

3. Wężyk idealny do przelewania młodego piwa z fermentora lub rozlewu do butelek.

4. Fermentor z kranikiem służy do wysładzania i rozlewu „młodego piwa” do butelek.

5. Kapslownica dwuramienna do szczelnego zamykania butelek

6. Chmiel szyszki dodaje smaku i aromatu.

7. Słód – opakowanie słodu nieśrutowanego.

8. Kapsle – 26 mm do standardowych butelek.

9. Słód ześrutowany, w którym ziarna zostały pokruszone, a łuski tylko rozerwane.

10. Menzurka pomiarowa do ustalania odpowiednich proporcji.

11. Słód ciemny jest stosowany jako dodatek do ciemnych piw.

12. Glukoza dodawana do butelek w celu refermentacji – piwo, leżakując w butelce wraz z glukozą, nagazowuje się.

13. Drożdże suche – różne szczepy piwowarskie w zależności od stylu piwa. wTermometr piwowarski o zakresie do +110 stopni C, stosowany podczas procesu zacierania.

14. Miarka do glukozy służy precyzyjnemu odmierzaniu glukozy dodawanej do butelek.

15. Zaworek grawitacyjny stosowany podczas rozlewu piwa do butelek.

16. Ballingomierz służy do pomiaru zawartości cukru.

17. Łyga piwowarska do mieszania słodu podczas zacierania.

18. Termometr ciekłokrystaliczny – naklejany na fermentor – służy do kontroli temperatury podczas fermentacji. 

Na stronie www.twojbrowar.pl znajdziesz kompletne zestawy składników niezbędnych do uruchomienia domowego browaru. W zależności od wyposażenia zestawy kosztują od 129 do 259 zł.

Czas na warzenie piwa

1. Zacieranie. Bierzemy się do roboty. Cel: 20 litrów piwa o zawartości 5,5-6% alkoholu. Do 20-litrowego garnka wlej 15 l wody i doprowadź do temperatury 68 stopni. Powoli wsyp 5 kg śruty słodowej. W tej temperaturze przetrzymaj zacier 60 minut, mieszając od czasu do czasu.

rys. Mirosław Łuckoś

2. Filtracja. Zakończyliśmy pierwszy etap – teraz kolejny. Oddziel resztki ziarna (zwanego młótem) od wodnego roztworu, czyli filtratu. Do fermentora z kranikiem przełóż całe młóto i delikatnie przelej filtrat. Nałóż wężyk na kranik i spuść filtrat do umytego garnka. Zalej młóto wodą o temp. 80 st. C, by wypłukać cukry. 

rys. Mirosław Łuckoś

rys. Mirosław Łuckoś

4. Rozlew. Przed rozlaniem do butelek czeka nas jeszcze fermentacja. Schłodzoną brzeczkę przelej do fermentora z rurką, zadaj drożdży i szczelnie zamknij. Proces fermentacji zajmie od 14 do 20 dni. Po jej zakończeniu możesz zabrać się za butelkowanie. Fermentacja jest bardzo ważnym etapem i decyduje o efektach.

rys. Mirosław Łuckoś

5. Degustacja. Piwo jest już w czystych butelkach. Teraz musisz uzbroić się w cierpliwość. Zostaw je na 2-3 dni w temperaturze pokojowej, by nastąpiła refermentacja. Potem przenieś w chłodniejsze miejsce. Piwo będzie gotowe po 2-3 tygodniach. Instruktażowe filmy o robieniu piwa znajdziesz na stronie www.twojbrowar.pl.

rys. Mirosław Łuckoś

Uzupełnij barek o właściwe szkło   

• Weizen - wysoka, smukła, zwężona na dole szklanka przeznaczona do picia piw pszenicznych (weizen to po niemiecku pszenica).

• Nonic - jedna z tzw. szklanek pintowych, z charakterystycznym wybrzuszeniem w formie pierścienia. Idealna do stoutów, ale i bałtyckich porterów.

• Lager - prosta, lekko rozszerzona ku górze szklanka stosowana przy lagerach, czyli najpopularniejszych piwach w naszych knajpach.

• Pokal - wąski i smukły, zrobiony z cienkiego szkła, jest używany głównie do pilznerów, ciemniejszych lagerów i koźlaków.

• Snifter - Przypominające trochę koniakówkę sprawdza się doskonale przy mocnych, aromatycznych piwach oraz lambikach.

• Goblet - Kielichowaty kształt (goblet, z angielskiego kielich), zazwyczaj z grubszego szkła, jest wykorzystywany do belgijskich gatunków piw.

Podawaj piwo w dobrej temperaturze

Temperatura 14-18 stopni: portery bałtyckie, India Pale Ale, Imperial Stout, Eisbock, Doppelbock, Barley Wine

Temperatura 12-14 stopni: belgijskie piwa mocne, klasztorne, Brown Ale, Bitter, Premium Bitter, Koźlaki

Temperatura 8-12 stopni: Pilzner, Porter, Pale Ale, piwa wędzone, Stout, Dunkelweizen, Dry Stout, Sweet Stout 

Temperatura 4-7 stopni: piwa pszeniczne, jasne i ciemne lagery, Premium Lager, Ale mocne belgijskie, Witbier

Tomasz Kopyra, bloger i piwowar, poleca Czytelnikom MH 11 piw, z którymi produkowane na masową skalę piwa wielkich koncernów nie mogą się równać pod żadnym względem:

1. Atak Chmielu

fot. Producenci

Browar Pinta warzy w Browarze na Jurze w Zawierciu. India Pale Ale z amerykańskim chmielem.

2. Smoky Joe

fot. Producenci

AleBrowar warzy w Gościszewie, używając słodu stosowanego w szkockiej whisky.

3. Pacific

fot. Producenci

Browar Artezan, założony przez piwowarów domowych, stworzył świetnie pijalne piwo.

4. Sunny Ale

fot. Producenci

Doctor Brew, kontraktowy browar z Wrocławia, warzy w wielkopolskim browarze Bartek.

5. Renegat

fot. Producenci

Jeden z większych browarów rzemieślniczych, Ursa Maior, uwarzył to piwo w Uhercach Mineralnych w Bieszczadach.

6. Nowy Baran

fot. Producenci

Browar Widawa stworzył piwo na Wrocławski Festiwal Dobrego Piwa, nawiązując do słynnego Białego Barana. 

7. Hey How

fot. Producenci

Pracownia Piwa w Modlniczce to browar założony przez piwowarów domowych. 

8. Kruk

fot. Producenci

Kopyra&Widawa – piwowar domowy i browar Widawa – połączyli siły przy tym ciemnym piwie. 

9. Peacemaker 

fot. Producenci

Piwowarzy domowi z Warszawy warzą je w browarze Zodiak w Kłodawie. 

10. Szczun

fot. Producenci

SzałPiw to browar łączący tradycje piwowarstwa belgijskiego i amerykańskiego. 

11. Żniwa chmielarzy

fot. Producenci

Restauracyjny browar Reden z Chorzowa uwarzył India Pale Ale na polskim chmielu. 

MH 08/2014