Wypalenie zawodowe: pracownik w pułapce

Kompletnie nie interesuje Cię, co każdy z tych ludzi, z którymi pięknie się witasz, robi wieczorem, jakie ma hobby i układy z żoną, a jednak to od tych ludzi i Twojego szefa zależy, czy czujesz się dobrze, czy źle. Jeśli Cię pochwalą, myślisz: jestem hero! Jeśli obsmarują na lunchu, uważasz: jestem do d…

Nie jest tak źle, jeśli czujesz się podobnie raz na jakiś czas. Ale chroniczna udręka może wskazywać, że to wypalenie zawodowe.

"Polacy rzadko idą z tym do specjalisty. Raczej do przyjaciół" - mówi dr hab. Roman Cieślak, prof. SWPS i współpracownik Trauma, Health and Hazards Center University of Colorado. Zanim będzie za późno, przyjrzyj się 5 oznakom wypalenia.

Zaskakujące: wypalenie zawodowe częściej przytrafia się młodym pracownikom z krótszym stażem pracy - dr hab. Roman Cieślak. Powód? Nie zdążyli wypracować w sobie dystansu do pracy i przestrzeni poza nią.

1. Telefon od nieprzyjaciela

Zawsze gdy dzwoni telefon z pracy, czujesz to dziwne podekscytowanie, podobne do uczucia, gdy na skrzyżowaniu wyją za Tobą syreny policyjnego radiowozu. Jeszcze gorzej, jeśli to sam szef! Zaczynasz szukać w głowie: co mogłem zrobić źle, czego nie dopilnowałem?!

Rada: deleguj obowiązki

Powie Ci to każdy coach od zarządzania. Rozdziel zadania i kontroluj ten proces. Nie tylko nie jesteś w stanie zrobić wszystkiego: Ty nie powinieneś tego robić. Jeśli Twój szef lubi wydzwaniać po raporty po godzinach pracy, zawsze masz gotową odpowiedź: "Tym zajmuje się kolega X".

Przy okazji - szefa też należy sobie wychować. Jeśli otrzyma od Ciebie jasny komunikat, że to nie jest czas na służbowe rozmowy, szybko zacznie wydzwaniać do kogoś innego. W najgorszym wypadku będzie słał Ci e-maile. Ale to już pół biedy, bo masz czas popracować nad odpowiedzią.

2. Wszyscy Cię nienawidzą

No i Ty rzadko kogo lubisz. Nie wiesz dlaczego, ale odnosisz wrażenie, że stoisz z boku i czujesz się jak alien. To może być objaw depersonalizacji, na którą składają się takie zachowania, jak: unikanie kontaktów psychicznych z innymi pracownikami i podopiecznymi czy obwinianie innych o własne niepowodzenia.

"Dodatkowo, jeśli zaczynasz myśleć o swoich klientach czy pacjentach jak o przypadkach, a nie ludziach, oznacza to, że Twoje relacje zawodowe zostały uprzedmiotowione" - wyjaśnia dr hab. Roman Cieślak. Stajesz się coraz bardziej nieufny i cyniczny.

Rada: zaufaj sobie

Coś jest na rzeczy w sformułowaniu: jak cię widzą, tak cię piszą. Jeśli Ty wierzysz w siebie, z czasem inni też zaczynają Ci ufać. Obdarzony zaufaniem, bez obaw zaprosisz kumpli z pracy na piwo i oczyścisz atmosferę.

3. Dramatycznie wyglądasz

A do tego wciąż czujesz się wyczerpany, zmęczony i zaczynasz łapać infekcje. Chcesz tylko spać. Nie łudź się - wypalenie masz wypisane na twarzy, widoczne jak neon. Zarost, więcej niż dwudniowy, koszula jak psu z gardła i do tego zapach, a właściwie jego brak.

Ale tym razem porzuć miłość romantyczną na rzecz tej rozsądnej. Postaw na 3 rzeczy:

1. Zdrowe jedzenie. Porzuć dobre frytki i lasagne na rzecz warzyw i sałatek. Na początku to rozstanie może trochę boleć, ale szybko się przekonasz, że ciężkie, śmieciowe jedzenie obciąża nie tylko Twój żołądek, ale i psychikę.

2. Siłownia. Efektów przed lustrem nie spodziewaj się zbyt szybko, ale endorfiny wydzielające się w czasie ćwiczeń natychmiast dadzą natychmiastowy efekt w postaci świetnego samopoczucia.

3. Wymień gaderobę. Nową marynarkę natychmiast zauważą koleżanki zza biurka. I nawet jeśli dowody uznania będą z ich strony kokieterią, to kto powiedział, że w biurze nie można puścić oka do koleżanki?

4. Nie opuszczasz biurka

Przeglądasz Facebooka, Naszą Klasę albo YouTube, czasem pograsz w jakąś grę. Robisz wszystko, co nie ma związku z pracą. "Tacy ludzie zwykli mówić: moja praca to moje życie" - mówi Magdalena Ściepko, doradca w karierze z corson.pl. W rzeczywistości jest jednak zupełnie inaczej. Chcesz sprawić wrażenie, że praca Cię pochłania i cierpisz na chroniczny brak czasu.

Jeśli znajdziesz pracę, która daje Ci możliwość wykazania się wrodzonymi talentami, to w ciągu dwóch lat poczynisz większe postępy niż na innej posadzie przez dziesięć lat - Bryan Tracy

Rada: wyjedź w podróż służbową

Służbowe podróże rodzą zdrowy dystans i pozwalają na nowo odkryć zalety Twojej pracy. Dlaczego? To zawodowe spotkania na niezawodowym gruncie. Rozmawiacie o projektach w luźnej atmosferze. Szybko umyka gdzieś biurowa spinka i rodzi się przyjazna atmosfera. A nic tak bardzo, jak poczucie akceptacji, nie dodaje wiary we własne możliwości.

5. Musisz wiedzieć wszystko

Te pytania powracają czasem w Twoich koszmarach sennych: co myślisz o planach naszego rządu w związku z gazem łupkowym? Albo: czy ostatnie doniesienia z Wall Street będą miały przełożenie na naszą sytuację kredytową? Nienawidzisz tej sytuacji, gdy pytają tak mądrze, a Ty nie wiesz nic! Nie znasz odpowiedzi na zadane pytania. Nie umiesz włączyć się do dyskusji, więc przytakujesz na prawo i lewo, robiąc dobrą minę do złej gry.

Rada: zanim obejmiesz stanowisko, zrób test

To jeden z rodzajów pomocy, jaką oferują Ci specjaliści od kariery z corson.pl. Test Thomas PPA wskaże, czy wybrane stanowisko jest dopasowane do Twoich możliwości. Jeśli tak, szybciej zaadaptujesz się do nowego miejsca pracy, będziesz efektywny, a tym samym szybciej osiągniesz sukces.

3 sygnały, które powinny zapalić czerwoną lampkę w Twojej głowie

1. Depresyjny...

"Poczucie zmęczenia, przygnębienia i zniechęcenia jest jednym z objawów wyczerpania emocjonalnego, czyli jednego z najważniejszych komponentów wypalenia zawodowego" - wyjaśnia dr hab. Roman Cieślak.

Jeśli wracasz do domu i ten stan mija, to możesz przypuszczać, że problem tkwi w Twoim biurze. Jeśli także w domu unikasz rozmowy, to powinien włączyć się alarm! To już nie tylko wypalenie, to depresja, którą bezwzględnie należy leczyć!

2. …cynik...

Bardzo chętnie krytykujesz i drwisz ze wszystkich i wszystkiego. A zwłaszcza tych, którzy - w Twoim odczuciu - osiągnęli więcej. Nikomu nie ufasz, jakby każdy inny oznaczał od razu wroga.

"Z wysokim wypaleniem zazwyczaj koreluje wysoki poziom neurotyczności, czyli mówiąc kolokwialnie, nadmierna wrażliwość i koncentracja na sobie" - mówi dr Cieślak. Obwiniasz innych za swoje niepowodzenia, uważasz, że to oni podcinają Ci skrzydła.

3. ...który jest nikim

Pracujesz tyle lat, a mimo to czujesz, że nic nie osiągnąłeś. To kolejny komponent wypalenia zawodowego: poczucie braku osiągnięć zawodowych. Rodzi się zazdrość, że inni awansowali albo zostali wyróżnieni z imienia i nazwiska w czasie przemówienia prezesa Twojej firmy. Potem odczuwasz żal, że poświęcasz dla firmy swój czas i emocje, a nikt tego nie zauważa. To dlatego bardziej podatni na wypalenie są młodzi pracownicy, bo nie zdążyli wypracować w sobie dystansu do pracy i przestrzeni poza nią.

MH 07/2012